Kültür Ve Turizm Bakanlığı 2013 Bütçesinin Dağılımı
Bir önceki yazımda, Türkiye’de devlet bütçesinden Kültür ve Turizm Bakanlığı’na ayrılan paya dair bir değerlendirmeye yer vermiştim. Kısa bir hatırlatma yapmak gerekirse, kuruluşundan bu yana Bakanlığa ayrılan ödeneğin toplam bütçe içindeki payı %0,5’in üzerine çıkabilmiş değil. Bu pay, hem hemen hemen diğer tüm bakanlıkların bütçe paylarının hem de Avrupa ülkelerinin tamamında kültüre ayrılan payın altında yer alıyor.
Önceki yazımda da belirttiğim gibi, kültüre ne kadar ödenek ayrıldığının yanında bu ödeneğin nasıl harcandığı da önem arz ediyor. Bu yazımda 2013 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde gerçekleştirilen toplam harcamanın dağılımını özetlemeye çalışacağım.
2013 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın gerçekleşen bütçesi 1 milyar 839 milyon TL idi (toplam devlet bütçesinin %0,45’i). Bakanlık bu toplamın %30’unu (538 milyon TL) yatırımlara, %70’ini (1 milyar 301 milyon TL) diğer harcamalara ayırdı. 538 milyon TL değerindeki yatırım bütçesinin %68’i kültür sektöründe, %32’si turizm sektöründe kullanıldı.
Bilindiği gibi Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde faaliyet gösteren çeşitli alt kurumlar bulunuyor. Bunlar, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü, Sinema Genel Müdürlüğü, Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü, Tanıtma Genel Müdürlüğü, Telif Hakları Genel Müdürlüğü, Milli Kütüphane Başkanlığı, Personel Dairesi Başkanlığı, Tanıtma Fonu Temsilciliği, Hukuk Müşavirliği, Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü, Dış İlişkiler ve AB Koordinasyon Dairesi Başkanlığı, İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı ve Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürlüğü.
2013 yılında gerçekleşen harcamalar incelendiğinde, Bakanlığın 2013 bütçesinin yukarıda sıralanan kurumlara aşağıdaki gibi dağıldığı görülüyor:
Bu alt kurumlar arasında Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü, Sinema Genel Müdürlüğü ile Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, kültür sektörüyle doğrudan ilişkileri ve göreli yüksek ödenekleri bakımından önem arz ediyor. Bu kurumların detaylı bütçe dağılımlarını incelemek, kültür sektörüne yapılan yatırımların hangi alanlarda yoğunlaştığını ve hangi tür kurumlara ne kadar destek verildiğini anlamak bakımından faydalı olacaktır.
2013 yılında Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’ne ayrılan ödeneğin Bakanlığın toplam bütçesi içindeki payı %19 (351 milyon TL) idi. Genel Müdürlük bu ödeneğin %47’sini (166 milyon TL) yeni yatırımlar, geri kalanını ise kazı çalışmaları, kamulaştırma, taşınmaz kültür varlıklarının onarımına yardım ve diğer faaliyetler için harcadı.
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün ‘diğer’ harcama alanları arasında kültür varlıklarının bakımı, onarımı, restorasyonu, müze yenileme ve müzelerde eğitim gibi faaliyetler ile personel giderleri yer alıyor.
2013 yılında Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü’ne ayrılan 515 milyon TL ödenek, toplam Bakanlık bütçesinin %28’ini oluşturuyordu. Genel Müdürlüğün ödeneğinden en büyük pay Devlet Opera ve Balesi ile Devlet Tiyatrolarına harcandı. Geriye kalan kısım ise yatırımlar, özel tiyatrolara ve projelere verilen destekler, Türkiye’nin çeşitli illerinde yer alan anıtların onarılması için verilen destekler, düzenlenen yarışmalarda dağıtılan para ödülleri ve diğer faaliyetler için ayrıldı.
Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü’nün ‘diğer’ harcama alanları arasında yurt içinde ve dışında düzenlenen ve katılınan kültürel-sanatsal etkinlikler, kültür-sanat etkinliklerine verilen destekler, katalog, plaket vb. materyallerin basımı ve dağıtımı, güzel sanatlar alanında gerçekleştirilen kurslar, kuruma bağlı müzik topluluklarının konser ve turneleri gibi faaliyetler ile personel giderleri yer alıyor.
Sinema Genel Müdürlüğü’nün 2013 ödeneğinin toplam Bakanlık bütçesi içindeki payı %1 (25 milyon TL) idi. Genel Müdürlük 25 milyon TL değerindeki bu ödeneği aşağıdaki grafikte de görüldüğü gibi, yatırımlar, film yapım desteği (uzun metraj film, senaryo, belgesel ve altyazı desteği), etkinlik desteği ve muhtaç sanatçılara destek olarak harcadı.
Son olarak, Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü’nün 2013 yılı bütçe dağılımını inceleyecek olursak, toplam Bakanlık bütçesi içindeki payı %10 olan Genel Müdürlük, 188 milyon TL olan ödeneğini yatırımlar, Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı ve diğer faaliyetler (yurt içinde ve dışında düzenlenen ve katılınan etkinlikler, bastırılan ve dağıtılan görsel, işitsel ve yazılı materyaller, edebiyat teşvik kapsamında desteklenen eserler, gezici kütüphane, yeni kütüphanelerin açılması, eski kütüphanelerin bakımı ve onarımı, internet erişim merkezlerinin kurulması, Kütüphan-e Türkiye Projesi, Türk Edebiyatının Dışa Açılımı Projesi, çeviri atölyeleri, personel giderleri vs.) için harcadı.
